Հայաստանի պետական օպերային, սիմֆոնիկ, ֆիլհարմոնիկ նվագախմբերի երաժիշտներից կազմված խումբը, պրոդյուսր Նիկա Բաբայանի նախաձեռնությամբ միացել էր Կատարի Ֆիլհորմոնիկ նվագախմբին, կատարելու համար Սալեմ Աբդուլ-Կարեմի «Կատարական սիմֆոնիա»-ն:
Տող գյուղում բուն մարտերի ընթացքում հայկական կողմը ունեցել է երկու վիրավոր, զոհեր չեն եղել։
Դեկտեմբերի 3-ին՝ Հովհաննիսյան ինստիտուտում տեղի ունեցավ «Էյվա» արվեստների հիմնադրամի հրատարակած Էրիկա Դոսսի «Քսաներորդ դարի ամերիկյան արվեստ» գրքի հայերեն թարգմանության շնորհանդես-բանախոսությունը։
Նրա աշխատանքները մուլտիդսցիպլինար են, իսկ կոնցեպցիայի առումով՝ դրանք կինո-էսսեներ են։
Կինոդիտման ամբողջ ընթացքում հանդիսատեսի տրտմության եռանկյունին ամբողջովին թուլացած էր, ֆիլմում սարկազմի բարձր չափաբաժինը ուղեկցվում էր հանդիսատեսի բարձր ծիծաղով, երբեմն նաև ծափերով։
Արցախի Տող գյուղն ունի բացառիկ պատմամշակութային նշանակություն։ Այն եղել է Արցախի մելիքական նստավայր:
Բոլոր լավ բաները կապույտ են, օրինակ՝ մեր մոլորակը։
«Երբ մարտական իրավիճակում զանգում ենք ու հեռախոսը ադբոյ են տալիս կամ վերցնում ասում են՝ հետո, էլ չենք զանգում, արդեն պարզ է՝ վիճակը ծանր է»,- ասում է Արմանի հետ վերջինը հեռախոսով խոսացած ընկերը՝ Դավիթ Հովհաննիսյանը։
«Վարկ էինք վերցրել, գյուղում սպանդանոց սարքել, ձեռնարկությունը տղայիս՝ Շավարշի անունով է։ Ամեն ինչ պատրաստ է, կարող ես դուռը բացել ու սկսել, բայց չենք աշխատացնում, սպասում ենք տղայիս, հավատում եմ, որ կգա»,-ասում է Բարսեղ Ավդալյանը։
2021 թ․-ի սեպտեմբերից «Կատարո» գինու արտադրությունը՝ նույն աշխատակիցներով ու նույն խաղողով, կազմակերպվում է Կոտայքի մարզի Ձորաղբյուր գյուղում:
«Քիմիկների զորամասի» գործով հաջորդ դատական նիստը տեղի կունենա նոյեմբերի 16-ին։
Աբրահամ Սարգսյանը 2022թ․-ի սեպտեմբերի 14-ից համարվում էր անհետ կորած։ Նրան վիրավոր վիճակում սեպտեմբերի 14-ին՝ նահանջի ժամանակ, զինակիցները թողել են 107-րդ դիրքի մոտակա ձորակում:
Արթուր Գրիգորյանին միայն ասել են, որ ամեն ինչ անում են՝ Աբրահամին հանելու համար:
Մինչև հոկտեմբերի 21-ը գյուղի աշխարհազորայինները և կանոնավոր բանակը թշնամու դեմ մարտեր են վարել գյուղի մատույցներում, ապա՝ հենց գյուղի տարածքում։
Որպես համեմատաբար թիկունքում գտնվող գյուղ՝ պատերազմի օրերին Տող էր տեղափոխվել Ջրականի հոսպիտալը։
Համերգային ծրագրի ավարտից հետո չդադարող ծափերից երրորդ անգամ բեմ վերադարձող Թեոդոր Կուրենտզիսը խոսեց հանդիսատեսի հետ, խոստովանեց իր սերը հայերի նկատմամբ (2020թ․-ի հոկտեմբերին Կուրենտզիսը համերգի ամբողջ հասույթը փոխանցել էր Արցախի օգնության ֆոնդին)։
Գործը վերաբերում է զինված ուժերի ռադիացիոն, քիմիական և կենսաբանական պաշտպանության զորքերի պետ-վարչության պետ Վարդան Նշանյանի որդուն՝ Գևորգ Նշանյանին։
Իշխան Վահանյանը մեղադրվում է Հադրութ քաղաքի մոտակայքում՝ Խուռհատ սարի վրա պատերազմի ժամանակ նորակոչիկներին միայնակ թողնելու և մարտական դիրքերը լքելու մեջ։
«Վերջին անգամ Ժորային տեսել եմ 2020թ.-ի սեպտեմբերի 6-ին իրենց զորամասում, փոխվել էր, լրիվ ուրիշ մարդ ոնց որ լիներ, լրջացել էր, կատակներ էլ չէր անում, էդ մեր վերջին հանդիպումն էր»,- պատմում է Ժորայի մայրը՝ Մանան Սահակյանը:
Գայանեն երբ նոր էր վերադարձել, ծորակին ընդհանրապես մոտ չէր գնում, ջրից վախենում էր, հրաժարվում էր լողանալ։ Այդ ամենը եղել է գերության ժամանակ կրած կտտանքների հետևանքով։
Ամեն մի հատուկ գործողություն դա մեր անհատական պատերազմն էր, Գագիկը միշտ ամենավտանգավոր տեղերում էր, այս պատերազմում էլ ամենառաջինն էր գնում դիրքեր ու ամենավերջինը դուրս գալիս
1988-ին Արտաշեսը 4 տարեկան էր, երբ ընտանիքը ստիպված էր լքել Շուշին, 1992-ին՝ ազատագրումից հետո ընտանիքը վերադարձավ։ 2020թ․ պատերազմի օրերին Արտաշես Նազարյանը Շուշիից դուրս բերեց ծնողներին, կնոջը, երեխաներին և 90-ամյա Սաթենիկ տատին, ինքը մնաց այնտեղ։
Նոյեմբերի 4-ի գիշերը մեզ մոտ Շուշի է ժամանում Արայիկ Հարությունյանը և ասում, որ Քարին տակում բանակի մասնակցությամբ հատուկ օպերացիա է կատարվում:
Դավիթ Վիրաբյանի աճյունը հայտնաբերվել է պատերազմից հետո՝ 2021թ․-ի փետրվարի 17-ին:
Բարձունքը գրավելուց հետո, հակառակորդը ավելի մեծ ծավալով է կարողանում շարժվել դեպի Ջրական և օրեր անց անցնում է նրանց վերահսկողության տակ։
Առնո Բաբաջանյանի «Իմ սիրտը լեռներում»-ն է հնչում թանձր շեփորից։ Վահագն Աբաղյանը մտովի Հադրութի Մեծ Թաղեր գյուղի լեռներում է, որտեղից նվագը սահում, հասնում է Էջմիածին՝ երաժշտական մրցույթին ու լցնում դահլիճը։
Դավիթ Սարգսյանը պատերազմի օրերին Դրմբոնի դեսանտագրոհային գումարտակում ժամկետային զինծառայող էր: Երկրորդ դասակի «Ուրալի» վարորդն էր։ Սեպտեմբերի 27-ին` պատերազմի առաջին օրը, Թալիշում թշնամին խոցում է «Ուրալը», նա միանում է հետեւակին:
Սեպտեմբերի 28-ին Արցախի պաշտպանության բանակը հրապարակել է զոհվածների անունները, որոնց մեջ նշված էր Լեռնիկ Վարդանյանի անունը:
Պատերազմի ավարտից մեկ տարի 4 ամիս անց Մարտունու շրջանի Շեխեր գյուղի բնակիչ Արարատ Ղուլյանի մարմինը Եղեգնաձորի դիահերձարանից տեղափոխվեց Արցախ։
Դասակները նոյեմբերի 8-ի գիշերը կարողացան դուրս գալ շրջափակումից: Անտառներում մարտ վարելով նահանջել են, նոյմեբրեի 9-ին առավոտյան ժամը 4-ին հասել Ստեփանակերտ:
Պատերազմից հետո մինչև 2020թ․ դեկտեմբերի 17-ը Կարո Հովակիմյանը համարվում էր անհետ կորած։
«Այսօր հանրապետության տարածքում կենսաբանական մաքրման է ենթարկվում կեղտաջրերի 0,1%-ը, իսկ մեխանիկական մաքրման՝ 8%-ը»
Մարտի 20-ին, ժամը 18։00-ից Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիայի ներքնահարկում տեղի կունենա Լեոպոլդոի Սիանոի և Շուշան Հյուսնունցի Happening-ը Սկրյաբինի համար (տարազգայական փորձառություններ)
2020թ.֊ի հոկտեմբերի 23-ին Թաղավարդ գյուղից Հովիկ Ավագյանը Քիրսի մոտակայքում Հադրութից նահանջող 52 հոգու հանում է շրջափակումից և հասցնում այդպահին հայկական վերահսկողության տակ գտնվող Զարդանաշեն գյուղ։
Կոնսերվատորիայի իրանցի 3-րդ կուրսի ուսանող Քավե Զյուլեն համախբել կոնսերվատորիայի ուսանողությանը և հիմադրել «Կանդինսկի» անվամբ սիմֆոնիկ նվագախումբը:
Հոկտեմբերի 28-ին գյուղի մի մասը՝ Վերին Թաղավարդը անցնում է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, որտեղ գտնվում է նաև գյուղի գերեզմանատունը։
2020թ-ի հոկտեմբերի 27-ի ուշ երեկոյան Մարտունու շրջանի Շեխեր գյուղից հրետանու աջակցությամբ դուրս եկան գյուղում մնացած վերջին մարդիկ։ Այդ օրը վեցօրյա մարտերից հետո Շեխերն ամբողջությամբ անցավ ադրբեջանական վերահսկողության տակ։
Սեյրանի հետ վերջին անգամ հեռախոսով խոսել են հոկտեմբերի 22-ի գիշերը:
Նոյեմբերի 6-ին Դավիթ Հովհաննեսյանը վիրավորվել է Շուշիի մատույցներում։
Ծրագրի նպատակն է Գագարին հովտի հինգ համայնքներն ընդգրկող 34 000 հա տարածքը դարձնել համայնքային կայուն զարգացման օրինակելի մոդել, որտեղ գյուղատնտեսությունն ու էկոտուրիզմը կլինեն առաջնային ճյուղերից։
«Որոշել էի պարան կապեի գոտկատեղիցս, մտնեի գերեզմանոցի տարածք, եղբորս մարմինն էլ կապեի, որ եթե հանկարծ ինձ էլ խփեին, էդ պարանով մեզ քաշելով հանեին մերոնք»,-ասում է Կարոն։
«Սեպտեմբերի 27-ին կենդանիների վակցինացիա էի անում։ Եղբայրս զանգեց, թե՝ պատերազմը սկսվել ա։ Արագ վերջացրի, ընկերս զանգեց, պատրաստվեցինք, գնացինք Հադրութ։
«Պատերազմի ժամանակ ասում էր՝ մամ, լիքը նկարներ ու վիդեոներ ունեմ, ասում էի՝ բա ինչի՞ չես ուղարկում, ասաց՝ կգամ, ցույց կտամ»,-ասում է մայրը։
Այս տարի՝ Նոր Տարվան ընդառաջ, Գրիգորենց ընտանիքը որոշել է գունավորել իրենց առօրյան. սկսել են փոքրիկ ընտանեկան գործ․ պատրաստում են ձեռագործ ամանորյա խաղալիքներ և վաճառում են համացանցում արված հրապարակումների միջոցով։
Հոկտեմբերի 28-ին հերթական կանչից վարադառնալուց, Շուշիիում ԱԹՍ-ի հարվածից վիրավորվում են երեք փրկարար, որից մեկը Կարոտն էր:
ՔՊ-ն Վեդիում ստացել է 2270 ձայն, իսկ «Հանրապետություն» կուսակցությունը՝ 596 ձայն։
Էրիկ Եփրեմյանն ու Վալերի Արամյանը վիրավորվել են նոյեմբերի 5-ին Թաղավարդ գյուղի մոտակայքում՝ դիպուկահարի արձակած կրակոցներից։
Հիշեցնենք, որ թեկնածուն ընտրության ժամանակ իրավունք չունի գտնվել ընտրատեղամասում, բացառությամբ իր քվեարկության և հաշվարկի ժամանակ։
Իսկ շենքում մեզ առաջինը տպավորած խորհրդային սիմվոլների վերաբերյալ բացատրեցին, որ խորհրդային շրջանից այստեղ վերանորոգում չի եղել, փոխվել են միայն, դռները և պատուհանները, պահպանվել է ամբողջությամբ սովետական ստիլիստիկան։