Առողջապահության նախարարությունը Հնդկաստանից Հայաստան ներմուծված Doxobyra և CTX-GLS դեղամիջոցների վերաբերյա միջազգային մասնագիտական կառույցներից և այլ երկրների իրավասու մարմիններից «հիմնավորված ու հավաստի բացասական տվյալներ» չի ստացել, ուստի քայլեր չի ձեռնարկել։ 

Նախորդ ամիս «Հետքը» գրել էր, որ նախարարությունը 2023 թվականին թույլատրել է Հնդկաստանից Հայաստան ներմուծել քաղցկեղի դեղեր, որոնք հետագայում, բրիտանական «Հետաքննական լրագրության բյուրոյի» հետաքննության համաձայն, չեն հաղթահարել որակական ստուգումները։

Մինչև հոդվածի հրապարակումը, փորձաքննության արդյունքների մասին հայտնել էինք Առողջապահության նախարարությանը, դրանից հետո՝ խնդրել ներկայացնել այն քայլերը, որ նախարարությունը կարող է ձեռնարկել նման դեպքերում։

• Նախարարության թույլտվությամբ Հնդկաստանից քաղցկեղի անորակ դեղեր են ներմուծվել Հայաստան

Ինչպես են դեղերը ներմուծվել Հայաստան

Նախարարությունը ներմուծման հավաստագիր էր տրամադրել «Վիոլետա ֆարմ» ՍՊԸ-ին, որին փոխկապակցված «Վիոլետա բժշկական կենտրոն» ՍՊԸ-ն երկու տարի առաջ հայտնվել էր նման մի պատմության կենտրոնում։ «Հետքը» գրել էր, որ 2021 թվականին «Վիոլետա» բժշկական կենտրոնը նախարարության թույլտվությամբ Հայաստան էր ներմուծել հնդկական «Օնկոնաս» դեղամիջոցը, որը ևս փորձաքննությունների արդյունքում ոչ արդյունավետ էր ճանաչվել։

Երկու դեպքում էլ Հայաստան են բերվել չգրանցված դեղեր։ Առողջապահության նախարարությունը հայտնել է, որ ներմուծողը սահմանված կարգով դիմել ու «Դեղերի մասին» օրենքի 21-րդ հոդվածի 6-րդ մասի 4-րդ կետի և ՀՀ կառավարության 2019 թ․ թիվ 202-Ն որոշման հիման վրա ստացել է հավաստագիր։ 

«Վիոլետա ֆարմը» նախարարությանը հավաստիացրել է, որ կա ներմուծվող Doxobyra (դօքսոռուբիցինի հիդրոքլորիդ) և CTX-GLS (ցիկլոֆոսֆամիդ) դեղամիջոցների պահանջարկ, ու դրանք օգտագործվելու են «Վիոլետա բժշկական կենտրոն» ՍՊԸ-ի բուժառուների բժշկական օգնությունը և սպասարկումը պատշաճ կազմակերպելու նպատակով։

2021-ին ներմուծված «Օնկոնաս» դեղամիջոցի դեպքում «Վիոլետա» բժշկական կենտրոնը «Հետքին» հայտնել էր, որ այն չի վաճառվել, քանի որ պահանջարկ չի եղել։ Թե ինչ ճակատագիր է ունեցել 2023 թվականին ներմուծված խմբաքանակը, ընկերությունը չի մեկնաբանում։

Նախարարության արձագանքը

Առողջապահության նախարարությունը դեղերի իրացման հետ կապված գործառույթ չի իրականացնում։ 

«Սակայն չգրանցված դեղերի վերաբերյալ օտարերկրյա, միջազգային մասնագիտական կառույցների և այլ երկրների դեղերի ոլորտը կարգավորող իրավասու մարմինների հիմնավորված ու հավաստի բացասական տվյալների առկայության դեպքում Առողջապահության նախարարությունը Առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի հետ համատեղ ձեռնարկում են համապատասխան միջոցառումներ տվյալ խմբաքանակի հետկանչի կազմակերպման նպատակով»,- նշվում է նախարարության պատասխանում։

«Հետքը» հոդվածի հրապարակումից առաջ նախարարությանը հայտնել էր փորձաքննության արդյունքների մասին, սակայն քայլեր չեն ձեռնարկվել։

Ըստ ընթացակարգի՝ դեղերի կողմնակի ազդեցությունների, արդյունավետության բացակայության, սխալ օգտագործման և կեղծ լինելու կասկածի մասին դեպքերն անհրաժեշտ է հայտնել Առողջապահության նախարարության «Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲԸ, կամ այցելել pharm.am պաշտոնական կայքի «Հայտնել դեղի կողմնակի ազդեցության մասին» դաշտ և լրացնել քարտ-հայտագիր։ Նախարարության փոխանցմամբ՝ Doxobyra և CTX-GLS դեղերի վերաբերյալ հայտագրեր չեն ներկայացվել։

ԱՆ-ն նաև տեղեկացրել է, որ օտարերկրյա, միջազգային մասնագիտական կառույցներից և այլ երկրների իրավասու մարմիններից «հիմնավորված ու հավաստի բացասական տվյալներ» չի ստացել։

Նախարարությունը նշել է, որ գնահատելով չգրանցված դեղերի ներմուծման հնարավոր ռիսկերը՝ 2024 թվականի ապրիլի 11-ին ընդունվել է «Դեղերի մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին օրենքի նախագիծ, որով ամրագրվել են լրացուցիչ սահմանափակումներ։

Այսուհետ չգրանցված դեղեր կարող են ներմուծվել միայն այն երկրներից, որոնք Մարդու օգտագործման դեղերի տեխնիկական պահանջների ներդաշնակեցման միջազգային խորհրդի (ICH) և Դեղագործական տեսչությունների համագործակցության սխեմա կազմակերպության (PICS) անդամ են։ Բացի այդ, օտարերկրյա, միջազգային մասնագիտական կառույցների կողմից բացասական տվյալների առկայության դեպքում դեղի ներմուծման վրա սահմանափակում է դրվելու։

Գլխավոր նկարը ստեղծելիս օգտագործվել է արհեստական բանականություն