Լոռու մարզի Ստեփանավան քաղաքի և Ուրասար բնակավայրի վարչական տարածքում «Ստեփձոր-1» ՍՊԸ-ի՝ 4,2 ՄՎտ հզորության փոքր հիդրոէլեկտրակայանի նախագիծը պետական փորձաքննական բացասական եզրակացություն է ստացել։

Հիշեցնենք՝ 2023 թվականին հիմնադրված ընկերության սեփականատերը նախկին վարչապետ Տիգրան Սարգսյանի դստեր` Նաիրա Սարգսյանի ամուսինն է` Հայկ Սուվարյանը, որը արդեն իսկ այլ հէկեր է շահագործում Լոռու և Վայոց ձորի մարզերում։  

«Ստեփձոր-1» ՍՊԸ-ն շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման էր ներկայացրել նոր հէկի կառուցման նախագիծը, որտեղ հստակ նշվում էր, որ փոքր հէկի շենքի տարածքը խոտածածկ է, կան ծառաթփեր, 60 ծառ, որից 35-36-ը մեծ ծառեր են՝ 20 տարեկան և ավելի հասակով։ Կան նաև հատուկենտ սոճիներ, բոխի, եղևնի և այլ տեսակներ, ինչպես նաև մասրենիներ, մոշ, չիչխան և այլ թփատեսակներ։ Ծառերը նախատեսում էին հատել, դրանց դիմաց ընկերությունը համայնքապետարանի տրամադրած տարածքներում խոստանում էր տնկել 649 ծառ։

Սակայն փորձաքննությամբ փաստվել է, որ համայնքի կողմից տրվել է ևս մեկ հակասական գրություն, համաձայնություն հատվող ծառերի նույն թվով փոխհատուցումն ապահովելու համար։

Ավելին, փորձաքննության ընթացքում պարզվել է, որ «Ստեփձոր-1» ՍՊԸ-ի նախատեսած 7,5 կմ միաճյուղ մետաղական ճնշումային դերիվացիոն խողովակաշարի շուրջ 5 կմ-ն անցնում է պետական սեփականություն հանդիսացող անտառային հողերով, իսկ հենասյուների տեղադիրքը որոշ հատվածներում համընկնում է հատուկ պահպանվող տարածքների՝ պատմամշակութային հողերի հետ։

«Ծառաթփային կազմի հատման վերաբերյալ համաձայնություն համայնքը կարող է տրամադրել միայն համայնքապատկան հողերում, իսկ անտառային և պատմամշակութային հողերում իրականացվող աշխատանքների վերաբերյալ համաձայնություն կարող են տրամադրել միայն լիազոր մարմինները»,- արձանագրված է փորձաքննության եզրակացության մեջ։

Համաձայն  «Հայանտառ» ՊՈԱԿ-ի դիրքորոշման՝ դերիվացիոն խողովակաշարի անցկացման աշխատանքների արդյունքում հատման ենթակա կլինեն զգալի թվով տարբեր տեսակի և տրամագծի՝ կաղնի, բոխի, տանձի, խնձորի, հացի, խթկի, կեչի, ուռի և թփեր, որոնք ներկայացված չեն եղել ՇՄԱԳ փաստաթղթում և չկա համապատասխան լիազոր մարմնի կողմից տրված համաձայնեցումը նախագծի տվյալ հատվածում գործունեության իրականացման համար։

Եզրակացությամբ նաև արձանագրվել է, որ Չքնաղ գետի բնական հոսքի փոփոխությունը կարող է բացասաբար անդրադառնալ գետի էկոհամակարգի վրա։ Մասնավորապես, որոշ ձկնատեսակներ կարող են կորցնել իրենց սեզոնային միգրացիոն ուղիները, ինչը կհանգեցնի դրանց թվաքանակի կրճատմանը կամ ամբողջությամբ անհետացմանը։ Տուրբինների միջով անցնող ջրի հոսքը կարող է նաև հանգեցնել ջրի ջերմաստիճանի փոփոխության, ինչը նույնպես բացասաբար կանդրադառնա կենսաբազմազանության վրա։

Այս անգամ փորձագետները նաև ուշադրության են արժանացրել տարածքի գեղատեսիլ տեսքին և համայնապատկերիներին, ինչը սովորաբար տեղ չի գտնում փորձաքննությունների ժամանակ։

«Փհէկի կառուցմանն ուղեկցող ենթակառուցվածքները՝ ճանապարհները, խողովակաշարերն ու շինությունները զգալիորեն կփոխեն տարածքի գեղատեսիլ բնապատկերը։ Սա իր հերթին խոչընդոտելու է ոչ միայն զբոսաշրջաության զարգացմանը, այլև գետի հարակից համայնքների բնակիչների սեզոնային հանգստի և ձկնորսության կազմակերպմանը։

Շինարարական աշխատանքների համար նախատեսված ծառահատումները կարող են ժամանակի ընթացքում խաթարել լանջերի կայունությունը՝ հանգեցնելով հողի էրոզիայի և սողանքների առաջացմանը։ Սա կբերի ինչպես բնապահպանական, այնպես էլ սոցիալ-տնտեսական նոր խնդիրների առաջացմանը»,- արձանագրել է փորձագետ Շուշանիկ Կարապետյանը։

Ծառահատման հետևանքով տեղի կենսաբազմազանությունը լուրջ վնասներ կկրի, կենդանատեսակները ստիպված կլինեն լքել իրենց բնադրավայրերը և տեղափոխվել այլ տարածքներ, հաճախ չհարմարվելով նոր պայմաններին, ինչը կարող է նվազեցնել նրանց թվաքանակը, հանգեցնել որոշ տեսակների տեղական անհետացմանը և կենդանական աշխարհի բնական հավասարակշռության խախտմանը։

Ահա այս հանգամանքներից և փաստերից ելնելով էլ նախկին վարչապետի փեսայի հէկին տրվել է պետական փորձաքննական բացասական եզրակացություն։

Հայկ Սուվարյանի լուսանկարը՝ նրա ֆեյսբուքյան էջից