Առողջապահության նախարարությունն առաջարկում է 4 նոր հիվանդություն և համախտանիշ ավելացնել Կառավարության 2019թ․ մայիսի 30-ի թիվ 642-Ն որոշման N 2 հավելվածում, և այդ հիվանդությունն ունեցողներին դեղերը տրամադրել անվճար։ Մինչ այս, ցանկում ընդգրկված է 15 հիվանդություն։ 

Որոշման N 2 հավելվածում ավելացած 4 նոր հիվանդությունն և համախտանիշն են՝ 

1. Պատանեկան իդիոպաթիկ արթրիտ 
2. Առաջնային իմունոդեֆիցիտ 
3. Կավասակիի հիվանդություն
4. Նյարդաբանական խնդիրներով պայմանավորված համախտանիշներ 
5. Ցրված սկլերոզ 
6. Անհաս նորածինների համար նախատեսված դեղեր

Պատանեկան իդիոպաթիկ արթրիտ

Հայաստանում այս հիվանդությամբ հաշվառված է շուրջ 50 մարդ: Այն ամենատարածված մանկական ռևմատոլոգիական հիվանդությունն է, որը, ըստ ԱՆ-ի, ախտահարում է յուրաքանչյուր 1000 երեխայից մեկին և հաճախ մանկական հաշմանդամություն է առաջացնում, 30-56% հիվանդների մոտ՝ ցմահ:

Հիվանդությանը բնորոշ է նաև ներքին օրգանների ախտահարումը՝ սրտի, թոքերի, երիկամների։ Սա հետագայում կարող է բերել այնպիսի բարդությունների առաջացման, ինչպիսիք են՝ սիրտանոթային անբավարարությունը, երիկամների ամիլոիդոզը և երիկամային անբավարարությունը:

Հիվանդության որոշ դեպքերում կարող է զարգանալ աչքի աուտոիմուն ախտահարում:

Նախագծի ընդունմամբ՝ ԱՆ-ն ակնկալում է՝ «պացիենտների կյանքի որակի բարելավում, 16-րդ շաբաթում տոցիլիզումաբի կոմբինացված սխեմայով բուժվող հիվանդների 91%-ի մոտ գրանցվել է լավացում, իսկ տոցիլիզումաբ դեղով մոնոթերապիայի դեպքում՝ լավացում գրանցվել է 83%-ի մոտ»:

Ինչպես նաև՝ երեխաների մոտ հաշմանդամության զարգացման կանխարգելում, դեղորայքային և վերականգնողական բուժման ծախսարդյունավետության բարձրացում:

Առաջնային իմունոդեֆիցիտ

Հայաստանում հաշվառված է շուրջ 6 պացենտ: Առաջնային իմունոդեֆիցիտները հիվանդությունների խումբ են, որոնց դեպքում իմուն համակարգի մեկ կամ մի քանի օղակների բնածին ախտահարման պատճառով երեխաներն ունենում են սովորականից հաճախակի և երկարատև ինֆեկցիաներ, ինչպես նաև՝ աուտոիմուն, ուռուցքային հիվանդություններ։

Առաջնային իմունոդեֆիցիտը կարող է ունենալ տարբեր ընթացքներ՝ կախված, թե իմուն համակարգի, որ օղակն է տուժում, և եթե ծանր դեպքերում այն չհայտնաբերվի ու բուժվի, կարող է բերել մահվան։

ԱՆ-ն նշում է, որ հետագայում կարող է հնարավորություն ստեղծվել ոսկրածուծի փոխպատվաստում կազմակերպել հիվանդների համար։

Կավասակի հիվանդություն

Հայաստանում այս հիվանդությամբ հաշվառված է շուրջ 25 մարդ։ Հիվանդության ժամանակ բորբոքվում է պսակաձև զարկերակը։ Բուժում չստանալու դեպքում երեխաների մոտ 15-25%-ն ունենում են պսակաձև զարկերակների խողովակաձև լայնացումներ և/կամ անևրիզմաներ:

Բարդացած դեպքերում կարող է առաջանալ սրտի իշեմիկ հիվանդություն, սրտամկանի ինֆարկտ, նաև՝ հիվանդը կարող է հանկարծամահ լինել: ԱՆ-ն նշում է, որ կավասակի ավելի հաճախ հանդիպում է տղաների մոտ, հիվանդության նկատմամբ առավել ընկալունակ են 6 ամսեկանից 5 տարեկան երեխաները։

Նյարդաբանական խնդիրներով պայմանավորված համախտանիշներ

Հայաստանում հաշվառված է շուրջ 6 մարդ։ Գիյեն-Բարեի համախտանիշն արտահայտվում է թորշոմած պարեզներով, զգացողության, վեգետատիվ խանգարումներով։ Հիվանդների մեծամասնության մոտ դիտվում են շնչառական կամ ստամոքսաղիքային ինֆեկցիայի նշաններ, բակտերիալ կամ վիրուսային ցիտոմեգալովիրուս։

Անհաս նորածինների դեղերի կարիք ունեցող նորածինների տարեկան թիվը կազմում է շուրջ 121 նորածին (մինչև 1000գ քաշով նորածիններ)

ԱՆ-ի տվյալներով՝ Հայաստանում տարեկան միջինում ծնվում է ցածր քաշով 3000 երեխա, որոնցից 2021թ.-ին 240-ը ծնվել են շատ ցածր քաշով (1000-1500գ) և 121` էքստրեմալ ցածր քաշով (500-1000գ):

Նույն՝ 2021թ.-ին մանկական մահերի շուրջ 70%-ը նորածինների (0-28 օրական) մահերն են, բացի այդ, նորածնային մահացության մեջ շուրջ 60%-ը վաղ նորածնային (0-6 օրական) մահերն են։

Հայաստանում 500-1000գ ծնված երեխաների շրջանում ապրելիությունը կազմում է մոտ 61%, մինչդեռ զարգացած երկրներում այն հասնում է շուրջ 80%-ի:

Այդ պատճառով ԱՆ-ն նախատեսում է կենտրոնացված կարգով ձեռք բերել «Բերակտանտ» դեղը և անվճար տրամադրել անհաս, ցածր քաշով ծնված, շնչառական խանգարման համախտանիշ ունեցող նորածիններին։

Նախագծի արդյունքում՝ ԱՆ-ն կանխատեսում է ապրելիության աճ, հիվանդանոցային վարակների զարգացման ռիսկի և ինֆեկցիոն բարդությունների նվազում (զգալիորեն նվազեցնում է բակտերիալ վարակների զարգացման հավանականությունը), նորածնային հաշմանդամության նվազում, ներհիվանդանոցային սեպսիսի և մինինգիտի ռիսկի իջեցում, ինչպես նաև՝ հիվանդանոցներում մնալու տևողության կրճատում՝ շնորհիվ թերապիայի արդյունավետության բարձրացման, մանկական մահացության նվազում:

Ցրված սկլերոզ

Ցրված սկլերոզի դեպքում վնասվում է կենտրոնական նյարդային համակարգը, մասնավորապես, գլխուղեղի և ողնուղեղի սպիտակ նյութի միելինը, ինչի հետևանքով նյարդային համակարգում ազդակ հաղորդելու գործընթացը խանգարվում է։ Հայաստանում հաշվառված է մոտ 240 հիվանդ:

Հիվանդության հատուկ նշաներն են՝ մեկ աչքի կուրությունը, երկտեսությունը, մկանային թուլությունը, զգացողության և հավասարակշռության կորուստը։ Ցրված սկլերոզը հիմնականում զարգանում է 20-40 տարեկանում (կարող է սկսվել նաև երեխաների մոտ)։ Կանայք 3 անգամ ավելի հաճախ են հիվանդանում, քան տղամարդիկ, նույնը՝ երեխաների դեպքում:

Որպես արդյունք՝ ԱՆ-ն ակնկալում է հիվանդանոցային բեռի թեթևացում, դեղերի կիրառման շնորհիվ հիվանդության առաջընթացի կանխարգելում, ինչպես նաև՝ սպաստիկայի, կոորդինացիայի, միզապարկի խանգարումների, ցավերի քայլքի ու վարքի խանգարումների կառավարում:

«Հիվանդության վաղ հայտնաբերումը, ինչպես նաև՝ ժամանակին բուժումը հնարավորություն է տալիս ցրված սկլերոզ ախտորոշում ունեցող հիվանդներին ապրել լիարժեք և առանց հետագա բարդությունների»,- նշված է նախագծում։

Նախագծի ընդունման անհրաժեշտությունը բխում է Կառավարության՝ 2021-2026թթ. միջոցառումների ծրագրից, որի իրականացման համար 2023թ․ պետական բյուջեում եկամուտների և ծախսերի ավելացում կամ նվազեցում չի նախատեսվում:

Դեղերի ձեռքբերումն իրականացվելու է 2023թ․ ԱՆ-ի միջոցների հաշվին, որոնք 2022թ․-ի համեմատ 2023թ․-ին մոտ կես միլիոն դրամով ավելացել են. մասնավորապես` 2022թ․-ին հատկացվել էր 1.179.764,5 ՀՀ հազ. դրամ, իսկ 2023թ.` 1.675.265,59 ՀՀ հազ. դրամ: 

Տես նաև՝

• Գլխացավեր, անքնություն, ինսուլտի նախանշաններ, էպիլեպտիկ ցնցումներ. հարցեր նյարդաբանին

• Կավասակի` կորոնավիրուսից. ինչպե՞ս է զարգանում հիվանդությունն, ու ի՞նչ հետևանքներ կարող է ունենալ այն չբուժելը

• Հիվանդություններ, որոնց դեպքում դեղերը տրվում են անվճար. պետությունը 15-ից 10-ն է լիարժեք ապահովում