Ազգային ժողովի մուտքից ձախ գտնվում է ԱԺ վարսավիրանոցը: Դարչնագույն, փայտյա դռների վրա ապակիներ են տեղադրված, այնպես, որ փայտը հիշեցնում է երիզ: Ապակիները ծածկված են սպիտակ սավանների նմանվող վարագույրներով: Ներսի էլեկտրական դեղին լույսը միշտ երևում է դռան վերևի ապակուց: Եվ եթե չլիներ այդ սենյակի մոտ փակցված «վարսավիրանոց» բառը, դժվար կլիներ ենթադրել, թե դա ինչ սենյակ է: Իսկ հեռվից վարսավիրանոցի տառերն այնքան մանր են, որ չեն երևում: Դռան վրա էլ վարսավիր Ժորա Սահակյանի հեռախոսահամարն է:

Նա արդեն 20 տարի է՝ աշխատում է Ազգային ժողովում: Սկզբից հրաժարվեց խոսել: «Ինչի՞ եք ուզում զրուցեք ինձ հետ: Աղջիկ ջան, ախր, էս շենքում էդքան մարդ կա, հենց ինձ հետ պիտի զրուցեի՞ք»,- շորերը թափ տալով՝ հարցական նայեց ինձ: «Հա, մեկ-մեկ ինձ թվում է, որ էս շենքում պարզ մարդիկ պակասում են, չե՞ք կարծում»,- նայեցի նրան: Նա ժպտաց, հետո ցածրացնելով սովետական ժամանակներից մնացած հեռուստացույցի ձայնը, որին, կարծես, վաղուց լքել էին գույները, նստեց վարսավիրանոցի պտտվող աթոռին: «Այս տարի հունիսի 1-ին կլինի 21 տարի, որ աշխատում եմ Ազգային ժողովում»,- ասաց նա, հետո տեղից վեր կենալով, բացեց անկյունի պահարանի դուռը, որտեղ տեղադրված էր ռադիոն, անջատեց այն ու նորից նստեց պտտվող աթոռին:

-93 թվականից աշխատում եմ էստեղ:

-Ամենադժվար տարիներն էին, չէ՞: Ո՞նց եկաք էստեղ:

-Հա, դժվար տարիներ էին, բայց, համենայն դեպս, ես չխուսափեցի դժվարություններից, պիտի ապրեի՝ երեխաներ ունեի, ընտանիք ունեի, էրեխեքն աղջիկներ էին, նրանց պարտադիր հսկել էր պետք: Մի ընկեր ունեմ, որը կառավարությունում վարսավիր էր: Էդ ընկերոջս հետ աշխատել եմ դրսում որպես վարսավիր: Ինքն ասաց, որ Ազգային ժողովում տեղ կա, գնա դիմիր: Ես եկա: Էն վախտ աշխատակազմ գոյություն չուներ, կառավարիչ էր: Ասացի, որ վարսավիր եմ, եկել եմ, և եթե իրենք պահանջ ունեն, ինձ ընդունեն: Ընդունեցին ու վերջ: Մինչև օրս թե իմ լավ վարսավիրությունն էր, թե իմ մարդկային վերաբերմունքն էր պատճառը՝ պահեցին: Ազգային ժողովի յոթ նախագահ եմ փոխել:

-Ու ի՞նչ փոխվեց էդ 21 տարիներին:

-Ոչ մի բան: Մեծացա, ծերացա: 20 տարի անցկացրեցի էս միջավայրում: Սիրում եմ վարսավիրությունը: Շուտով 21-րդ տարին եմ թևակոխելու: 60 տարեկան եմ հիմա: 60-ս լրացավ ապրիլին, իսկ հունիսին էլ՝ էստեղ աշխատելուս 20 տարին:

74թ. բանակից եկա, ընդունվեցի շրջանային վարսավիրանոց, էդտեղից էլ ստացա վարսավիրության «մանդատը» ու սկսեցի աշխատել: Մինչև 85 թիվը վարսավիրություն էի անում Գնունու վարսավիրանոցում: Դրանից հետո կոոպերատիվ ունեի, բայց հասավ էն պահը, որ չկարողացա աճեմ էդտեղ, նորից ընդունվեցի վարսավիրանոց:

-Ովքե՞ր են գալիս Ձեզ մոտ մազ կտրելու:

-Ազգային ժողովի համարյա բոլոր նախագահների ու նրանց տեղակալների մազերը կտրել եմ, մի քանի հոգու չեմ կտրել, որոնք իրենց վարսավիրներն են ունեցել: Օրինակ` Խոսրով Հարությունյանի, Բաբկեն Արարքցյանի, Սամվել Նիկոյանի մազերն եմ կտրել:

-Իսկ Հովիկ Աբրահամյանի՞:

-Չէ, իրեն ես չեմ սպասարկում:

-Ունե՞ք մշտական հաճախորդներ:

-Բա անպայման, վարսավիրը չունենա՞ մշտական հաճախորդներ... Դե, էստեղ փողոցից եկող չկա, էստեղ էլ կան մշտականներ, ամեն մեկն ընտրում է իր վարսավիրին:

-Օրինակ` ովքե՞ր են Ձեր մշտական հաճախորդները:

-Լիքն են, կան, չեմ կարող ասել: Մի 20-30 հոգի կլինեն: Էստեղ կուսակցական ոչ մի պատկանելություն գոյություն չունի, ես վարսավիր եմ, բոլորի համար վարպետ եմ, բոլոր կուսակցություններից էլ գալիս են: Օրինակ` պարոն Արմեն Ռուստամյանն է գալիս, Վազգեն Կարախանյանն է գալիս… Էստեղի աշխատակազմից են գալիս, դե կան, չեմ ուզում ասեմ: Դաժե գալիս էին նրանք, ովքեր այդ ժամանակ արդեն չէին աշխատում Ազգային ժողովում:

-Իսկ օլիգարխ պատգամավորները գալի՞ս են:

-Չէ, օլիգարխ ընդհանուր առմամբ ես իմ ամբողջ կյանքում չեմ ընդունել Ազգային ժողովում: Քանի որ օլիգարխները նոր են ստեղծվել, չեմ ընդունել, դե չեն գալիս:

-Միշտ էս սենյակո՞ւմ եք աշխատել:

-20 տարի աշխատել եմ էստեղ:

-Ոնց որ, շատ վաղուց չի վերանորոգվել:

-Հա, երևի: Դե հա, ասացին, որ կվերանորոգենք հեսա-հեսա, բայց չվերանորոգվեց, «պառավոներ» քաշեցին:

-Բայց «պլիտա» էլ եք միացնում:

-Որովհետև ցուրտ է էստեղ, հաճախորդները չմրսեն:

-Քաղաքականությունից խոսո՞ւմ եք պատգամավորների հետ:

-Ոչ մի անգամ, ի՞նչ քաղաքականությունից խոսեմ:

-Երկրի վիճակի մասին:

-Դե երկրի վիճակից լրիվ էլ բողոքում են, ես սովորական քաղաքացու պես եմ, առանձնապես խորանամ, հարցեր տամ, էդպիսի բաներ չունեմ, ապրում ենք, էլի: Էս մեկը չեղավ, էն մյուսը եղավ՝ ի՞նչ տարբերություն: Չկա, էլի, առանձնահատուկ մեկը, որ, ասես, ախպեր ջան, արի դու նստիր: Էս ժողովրդին ի՞նչն է պակասում՝ ժողովրդին գործ լինի, կարողանա ապրի: Հիմնականում էս երկրում պակասում է աշխատանքը:

-Գո՞հ եք Ձեր աշխատանքից:

-Հիմա չէ, հիմա չեմ կարողանում ապրել, հնարավորություն չկա, որովհետև հաճախորդները քիչ են, չեն գալիս: Հիմա ամեն քայլափոխի վարսավիրանոց է, մարդն էլ ընտրում է իրեն հարմար վարսավիրանոց, թեկուզ էստեղ է աշխատում, բայց հարմար չէ, ընտրում է իր հայաթի վարսավիրանոցը: Ընդհանուր առմամբ, էսօրվա օրով Հայաստանում բոլոր աշխատանքներն էլ սակավ են:

-Ինչքանո՞վ եք մազ կտրում:

-Գին չեմ դրել: Էսքան ժամանակ չեմ ասել՝ էս տվեք, էն տվեք: Մարդն արդեն սովոր է:

-Ամենաքիչն ինչքա՞ն է:

-500 դրամ: Հստակ գին գոյություն չունի, ով որքան հնարավորություն ունի, ինչքան գնահատում է աշխատանքդ, էդքան էլ վճարում է: Երևի իրենք էլ չգիտեն, թե էստեղ ինչքան գին է:

1995 թ. տելեվիզրից մեծ ակվարիում ունեի, բայց ջարդվեց, էս փոքրն էլ որպես դրան փոխարինող եմ պահում: 5 ձուկ ունեի, 4 հատը Նոր տարուն պակասեց: Դե երևի հոսանքազրկումից էին սատկել:

-Նախկին պատգամավորներից գալի՞ ս են Ձեզ մոտ:

-Կային, օրինակ, Վարդան Բոստանջյանը, Տիգրան Թորոսյանը, Լեռնիկ Ալեքսանյանը: Բայց հիմա որ խստացվել է, հարկ չեն գտնում, էլի, ո՞ր մեկին ասեն՝ «պրոպուսկ» գրի, հատուկ այդ վարսավիրի մոտ գան: Փողոցներում լիքը վարսավիրներ կան հիմա:

-Պատասխանատու չէ՞ պատգամավորների հետ գործ ունենալը: Եղե՞լ է, որ մեկի մազը սխալ կտրեք, բողոքեն:

-20 տարի է՝ աշխատում եմ, ոչ մի հատ «չեպե» չունեմ ոչ մի կառավարության ժամանակ: Առաջներում երբ էդքան էլ խիստ չէր, ով գնում էր, անպայման գալիս էր ինձ մոտ, իսկ հիմա խիստ է, դժվար է, չեն կարողանում:

-Մի անգամ ասել էիք, որ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի մազերն եք կտրել: Ե՞րբ էր:

-Կարծեմ 95 թվականն էր: Արարքցյանի հետ եկան: Դա միակ դեպքն էր, որ ես մեր երկրի նախագահին եմ սպասարկել: Կաշկանդված էի, չէ, վախեցած չէի: Նա պահանջկոտ չէր, էլի, որ իմ այդ կաշկանդվածությունից, ասենք, մի թեթև թերության դեպքում բողոքեր:

-Անվճա՞ր կտրեցիք:

-Ոչ, անվճար չենք կտրում էստեղ:

-Իսկ պարտքո՞վ:

-Եղել է: Բանվորական շրջապատից եղել է, որ պարտքով կտրեն:

-Իսկ ի՞նչ վերաբերմունք ունեն Ձեր շրջապատի մարդիկ Ձեր՝ Ազգային ժողովում աշխատելու նկատմամբ:

-Որոշ հարգանք կա: Դե հաշվի են առնում, ասենք, իմ թայֆի մարդկանց հետ որ խոսում եմ, ասում են՝ Ազգային ժողովի վարսավիրն է: Դա քիչ բան չէ: Էստեղ ամեն ինչին ուշադրություն պետք է դարձնել: Զավոդ չի, էլի, որ ասենք գլխարկ կդնեն, ֆորմեն կհագնեն, կաշխատեն, չի երևա, էստեղ պարտադիր նրբություն է պետք, ավելի ուշադիր պետք է լինես:

-Օրինակ՝ մտածե՞լ եք, թե որն է Ազգային ժողովում երկար աշխատելու գաղտնիքը:

-Գաղտնիությունը... Քիթս էստեղ-էնտեղ չեմ խոթել, ասենք, ղեկավարությունը հերթականությամբ, որ փոխվել է, ասել են, որ էս վարսավիրը հոյակապ աշխատում է, նորմալ անձնավորություն է: Իրոք, էդ ձևի է եղել: Էնքա~ն բան է եղել, օրինակ՝ 2-3-րդ հարկում տեղի է ունեցել, բայց խաբար չեմ էլ եղել, բայց ասում են, չէ՞, որ վարսավիրներն ամեն ինչ գիտեն, ոնց որ տաքսիստները:

-Բայց էդպես չէ՞:

-Չէ, երևի տարբերությունը շատ է: Իրենք ավելի գրագետ են, իսկ ես վարսավիր եմ:

-Շփում լինո՞ւմ է:

-Հա, իհարկե, եթե էդ օրը տեղի ունեցավ թանկացում կամ ինչ-որ մի բան, ասում ենք, որ թանկացավ, դժվարացավ կյանքը, բայց թե ինչու թանկացավ, չեմ մտնում դրա մեջ: Ստրուկ հո՞ չենք, որ վախենանք:

-Հետաքրքիր է, սա տղամարդկանց վարսավիրանոց է, բայց պատին փակցրել եք կանացի սանրվածքով պաստառ: Ինչո՞ւ:

-Դա ոչ մի նշանակություն չունի: Սա միայն տղամարդկանց վարսավիրանոց չէ, ես Հրանուշ Հակոբյանին եմ ընդունել: 95-96թթ. կանանց սպասարկել եմ՝ «պադ մալչիկ» կտրել եմ (քաղաքային հեռախոսից զանգ ստացավ, ասաց, որ հարցազրույց է տալիս, շուտով կգա- հեղ.)

-Եվ մեր զրույցի վերջում...

-(Մեղմ ժպտում է,- հեղ.) Կուզեի, որ հայ ժողովուրդը լավ ապրի ու առողջ լինի, ուրիշ ոչ մի բան: