HY RU EN
Asset 3

Բեռնվում է ...

Էջի վերջ Այլ էջեր չկան բեռնելու համար

Որոնման արդյունքում ոչինչ չի գտնվել

Մարդու դռներ

Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարանում այսօր բացվեց արվեստագետ Րաֆֆի Դավթյանի «Մարդու դռներ» խորագրով նախագծի ցուցադրությունը։

«Մարդու դռները» տարածության մեջ տեղադրված, բազմակի պատկերավորությամբ ներկայացված մարդկային ֆոտո-ֆիգուրներ-մարմիններ են: Մարդկային ֆիգուրները բազմազան են, բայց բոլորը իրենց սեռական օրգաններին սեղմել են առաջին հայացքից անհասկանալի մի մետաղյա առարկա։

«Այս բռնակները, որոնք տեսնում եք բնորդների ձեռքերում և որոնցով բնորդները ծածկել են իրենց սեռական օրգանները, հին պարսկական ճարտարապետական գործիքներ են, կոչվում է քուբեհ, այսինքն՝ դռան թակիչ, որը կնոջ և տղամարդու տեսքն ունի։ Հյուր գնալիս տղամարդիկ ծեծում են տղամարդկանց քուբեհները, իսկ կանայք՝ կանանց քուբեհները»,-պատմում է նախագծի հեղինակը։

Սեռային քուբեհները Իրանում սկսել են կիրառվել իսլամի տարածման հետ: Սեռային տարբերակման այդ խորհրդանիշերը թակելիս տարբեր ձայներ են հնչում. արականը` ցածր և խուլ, իգականը` բարձր և զնգուն: Հյուրընկալողները հնչող ձայնի բնույթից տեղեկանում էին հյուրի սեռական պատկանելության մասին: Եթե այցելուն կին էր, ապա դռան մոտ նրան դիմավորում էր նույն սեռի ներկայացուցիչը և ընդհակառակը:

Իրանում քուբեհները դրվում էին մասնավոր և հանրային հաստատությունների դռների ու դարպասների վրա: Չնայած որ քուբեհները գործնականում կորցրել են իրենց կիրառական նշանակությունը` դրանք այժմ էլ ներկա են երկրի հասարակական կյանքում, պահպանողական ծեսերի և գենդերային նախապաշարմունքներով, կարծրատիպերով լի սովորույթների մասն են:

Այցելուի առջև բացվում են բազմազան մարմիններ, տարբեր տարիքի և կազմվածքի ֆիգուրներ, բայց քուբեհները միայն երկու տեսակի են։ Հեղինակի խոսքով, այցելուն պետք է կարողանա կարդալ խորհրդանիշերի հետևում թաքնված բազմակի իմաստներն ու նրբությունները։

«Այս նախագիծը սեռային բացառման, համակարգային ճնշումների, գենդերային խնդրի մասին է։ «Քուբեհ»-ները, որոնք սեռային տարբերակով են ներկայացված՝ մեկը ֆալոսի, մյուսը՝ հեշտոցի ձևով, խորհրդանշում են հետերոսեռականության և ֆալոցենտրիզմի բեռը, որը ծանրորեն կախված է յուրաքանչյուր մարմնի վրա։ Մարդկանց փախուստի մեջ լինելը ցույց է տալիս և՛ գենդերային տագնապը, և՛ խորհելու տարածություն է բացում ցուցահանդեսի այցելուի համար»,- պատմում է նախագծի համադրող, արվեստի քննադատ Սուսաննա Գյուլամիրյանը։

Րաֆֆի Դավթյանը ծնվել է Սպահանում, 1996-ին տեղափոխվել է Երևան, արվեստագետի կրթությունը ստացել է Հայաստանում, հենց այստեղ էլ կայացել է որպես արվեստագետ, սակայն այժմ ապրում և ստեղծագործում է Իրանում։

«Մարդու դռներ» նախագիծը առաջին անգամ ցուցադրվել է Երևանում՝ 2007-ին, այնուհետև ցուցադրվել է նաև Գյումրու բիեննալեում և Մոսկվայում։ Նախագծի շրջանակներում Սուսաննա Գյուլամիրյանը և Րաֆֆի Դավթյանը միասին այցելել են Իրան, դաշտային աշխատանքներ և հետազոտություններ են իրականացրել։

Հեղինակի և համադրողի խոսքով՝ այսօր ցուցահանդեսի հիմնական ուղերձը մնում է արդիական ամբողջ աշխարհում։ Ցուցահանդեսի օրն էլ պատահական ընտրված չէ՝ Կանանց իրավունքների պաշտպանության միջազգային օրվա՝ մարտի 8-ից մեկ օր առաջ։ 

«Ես ուրախ եմ, որ առաջին ցուցադրությունից 15 տարի անց բավականին փոփոխություններ ենք տեսնում և՛ Իրանում, և՛ տարածաշրջանում, սակայն վերջին շրջանում կանանց իրավունքների և սեռի խնդրով պայմանավորված մեծ բողոքի ցույցերը հենց այնպես չեն, դրանք ցույց են տալիս, որ սեռի խնդիրը շարունակում է արդիական մնալ։ Իրականում, մենք գրեթե նույն խնդիրներն ունենք և՛ Հայաստանում, և՛ հետխորհրդային երկրներում, և այս նախագծով փորձում ենք դրանց անդրադառնալ, մտորելու տարածք բացել»,- «Հետքին» պատմեց Րաֆֆի Դավթյանը։

«Մարդու դռների» համա-համադրողն է ՖեմԳրադարանը։ Ցուցահանդեսը բաց կլինի մինչև մարտի 30-ը:

Լուսանկարները՝ Սամսոն Մարտիրոսյանի

Մեկնաբանել

Լատինատառ հայերենով գրված մեկնաբանությունները չեն հրապարակվի խմբագրության կողմից։
Եթե գտել եք վրիպակ, ապա այն կարող եք ուղարկել մեզ՝ ընտրելով վրիպակը և սեղմելով CTRL+Enter